مقدمه: این پژوهش با هدف اثر فرآوری کاه عدس با اوره، ملاس و آنزیم سلولاز بر ترکیب شیمیایی، قابلیت هضم شکمبه‌ای، روده‌ای و تولید گاز بهروش آزمایشگاهی انجام شد. مواد و روش ها: کاه عدس با اوره، ملاس و آنزیم فراوری شدند. منبع آنزیمی سلولاز قارچی و شیرابه شکمبه بود. اندازه‌گیری‌های ترکیب شیمیایی و تولید گاز بهروشهای استانداردو تعیین قابلیت هضم نمونه‌ها با استفاده از دستگاه تعیین قابلیت هضم شکمبه‌ای و بعد شکمبه‌ای و بهروش سه مرحلهای گارگالو انجام شد. ساختار تیماری آزمایش‌ها عبارت بود از اوره (70 گرم حل شده در 0/5 لیتر آب) بههمراه سطوح صفر، 2، 4 و 6 درصد ملاس به 2 کیلوگرم کاه عدس خیسانده شده با 4/5 کیلوگرم آب که با سطوح صفر، 40 میکرولیتر آنزیم سلولاز قارچی، 40 میکرولیتر آنزیم از شیرابه شکمبه و مخلوط یکسان از آن‌ها) که بهصورتفاکتوریل (چهارسطح ملاس و سهمنبع آنزیم) در قالب طرحکاملاً تصادفی انجام شد.درکاه عدس افزودن هرسه آنزیم، ملاس و ترکیب سطوح مختلف ملاس با شیرابه شکمبه و مخلوط دو آنزیم و ترکیب هر سه با سطح 4 درصد ملاس باعث افزایش قابلیت هضم ماده خشک در کل دستگاه گوارش شد. نتایج: در کاه عدس افزودن ملاس، شیرابه شکمبه و ترکیب ملاس با آنزیم سلولاز قارچی و مخلوط دو آنزیم با سطوح مختلف ملاس باعث افزایش قابلیت هضم شکمبه‌ای پروتئین خام شد (0/05>P). در کاه عدس افزودن ملاس تنها در ساعات 2و4 بعد از انکوباسیون، ترکیب سلولاز قارچی و مخلوط دو آنزیم با هر سه سطح ملاس در ساعات 2، 4 و 6 بعد از انکوباسیون و در ساعات 8، 10، 48،24،12 ،72 و 96 ساعت پس از انکوباسیون با سطوح 2 و 4 درصد ملاس افزایش در تولید گاز مشاهده شد. ترکیب شیرابه شکمبه با سه سطح ملاس در تمامی ساعات انکوباسیون، باعث افزایش تولید گاز شدند. نتایج نشان داد که ملاس و آنزیم باعث افزایش نرخ ثابت تجزیهپذیری شد و ملاس 4 درصد و آنزیم باعث افزایش پتانسیل تولید گاز شد. میانگین قابلیت هضم آزمایشگاهی ماده آلی، انرژی قابل متابولیسم، انرژی شیردهی و اسیدهای چرب زنجیرکوتاه در بین همه تیمارها درکاه عدس معنی‌دار بود (0/05>P). بحث و نتیجه گیری: بهطورکلی تبدیل زیستی کاه عدس با هرسه نوع آنزیم (سلولاز قارچی،شیرابه شکمبه و ترکیب دو آنزیم) به همراه با سطوح مختلف ملاس توانست ارزش غذایی آن را بهبود دهد.
